Ý nghĩa Tết Đoan Ngọ trong phong tục và văn hóa Việt Nam

Tết Đoan Ngọ được tổ chức vào ngày mùng 5/5 Âm lịch, còn có tên gọi khác là Tết Đoan Dương. Đoan ngọ (Đoan là mở đầu, Ngọ là giữa trưa) là bắt đầu giữa trưa; Dương là mặt trời, là khí dương. Đoan Dương nghĩa là bắt đầu lúc khí dương đang thịnh. Vậy ý nghĩa Tết Đoan Ngọ đối với văn hóa nước ta là gì?

Ý nghĩa Tết Đoan ngọ

Ở Việt Nam, Tết Đoan ngọ được “Việt hóa” thành ngày Tết diệt sâu bọ và thờ cúng tổ tiên. Người Việt Nam còn gọi Tết Đoàn Ngọ là “Tết giết sâu bọ” vì trong giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết, dịch bệnh dễ phát sinh. Vào ngày này, dân gian có nhiều tục trừ trùng phòng bệnh.

Có thể bạn muốn xem thêm:

Hiện ở một số làng quê Việt Nam vẫn còn giữ nếp xưa, rất coi trọng ý nghĩa Tết Đoan Ngọ này. Sau Tết Nguyên Đán, có lẽ “Tết giết sâu bọ” là cái Tết sum họp đầm ấm nhất và có nhiều tục lệ gắn kết với đời sống của người dân… vì vậy con cháu dù làm ăn xa xôi mấy cũng cố thu xếp để về.

Vào thời điểm này, trái cây, hoa lá bắt đầu đơm hoa kết trái mong một mùa bội thu, vì vậy, hoa quả là thứ đồ cúng không thể thiếu. Ngoài ra còn có những món ăn khác tùy theo tập quán của từng địa phương.

Vào ngày này, cả làng nhộn nhịp hẳn lên, nhà nào cũng dậy từ sớm chuẩn bị phẩm vật cúng tổ tiên và hoa quả là thứ đồ cúng không thể thiếu. Người ta quan niệm rằng, đây là thời điểm quả trên cây, lá trên cành bắt đầu đơm hoa kết trái và cúng tổ tiên để mong một mùa bội thu.

Sau lễ cúng là các tục lệ giết sâu bọ. Cả nhà quây quần ăn những thứ quả chua, rượu nếp, bánh tro… để diệt trừ” sâu bọ”, xua đuổi hết bệnh tật…

Một số phong tục ý nghĩa Tết Đoan ngọ

Theo lệ, đúng ngọ (12h trưa), người dân ở các vùng thôn quê rủ nhau đi hái lá. Đây là thời khắc có dương khí tốt nhất, là giờ mặt trời toả ánh nắng tốt nhất trong năm. Lá cây cỏ hái được vào giờ này có tác dụng chữa bệnh rất tốt như các bệnh ngứa ngoài da, nhất là các bệnh về đường ruột hay khi cảm mạo, đem những lá thuốc này nấu nước xông giải cảm rất tốt.

Ngày xưa, vào ngày này, người ta còn có tục nhuộm móng chân, móng tay, tục khảo cây lấy quả, tục treo ngải cứu để trừ tà… Những em bé chưa biết đi thì được lấy một ít vôi quyệt vào thóp, vào ngực và rốn để chúng không bị đau bụng, nhức đầu. Tuy nhiên, phần lớn các tục lệ này nay đã được bãi bỏ, chỉ còn giữ lại tục tắm nước lá và tục đi hái lá thuốc.

Nơi phố phường, thị thành, không nhiều vườn tược, cỏ cây, người dân có lệ đi mua lá thuốc mồng 5. Dịp này, những người buôn bán từ quê ra đều mang theo đủ thứ loại lá bày bán. Lá được xắt nhỏ, phân từng loại riêng biệt, người đi chợ chọn lấy những lá có mùi vị ưa thích mua về, đúng ngọ ngày mồng 5, lại đem ra phơi khô rồi bọc lại để trong tủ thuốc gia đình, dùng khi nhà có người ốm đau.

Tết Đoan Ngọ kiêng gì?

Sau khi đã tìm hiểu về nguồn gốc Tết Đoan Ngọ, vậy chúng ta cần kiêng kỵ những điều sau để tránh gặp xui xẻo:

Có thể bạn quan tâm:

Chú ý không làm rơi mất tiền

Theo quan niệm dân gian, việc làm mất tiền vào ngày 5/5 bị coi như là tự đánh rơi tài lộc của mình khiến tài vận đi xuống. Vì thế, mọi người khi đi ra ngoài vào ngày này cần đặc biệt chú ý đến tài sản cá nhân, tránh làm rơi, mất.

Không dừng chân ở nơi u ám, âm u

Vào ngày Tết Đoan Ngọ, khi đi ra khỏi nhà mọi người không nên dừng chân ở những nơi u ám, âm u, có nhiều tà khí như nghĩa trang, nhà tang lễ, bệnh viện,… vì có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Kiêng việc để dép lộn xộn

Trong tiếng Hán, từ giày dép đồng âm với từ “tà”, nếu để lộ xộn thì sẽ dễ chiêu dụ tà khí. Vì vậy, mọi người cần chú ý vào ngày 5/5 Âm lịch cần xếp giày dép gọn gàng, tránh những điều xui rủi đến đường tài lộc và tình duyên.

Tuyệt đối không soi gương sau nửa đêm

Dân gian quan niệm, sau 12 giờ đêm ngày mùng 5/5 Âm lịch thì âm khí hoạt động rất mạnh mẽ nên tuyệt đối không soi gương hay chụp ảnh trước gương, tránh việc dẫn dụ tà khí gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Ý nghĩa Tết Đoan Ngọ vẫn còn được nhiều người gìn giữ với những món ăn rất đặc trưng. Mong rằng những thông tin trên đã mang lại nhiều điều thú vị cho bạn.

Tổng hợp: sukienquanhta.net