Cải lương một loại hình nghệ thuật sinh sau đẻ muộn so với tuồng và chèo. Nếu như nói tuồng mang tính cung đình, chèo mang tính dân dã và cải lương lại mang tính thành thị. Hãy cùng bài viết tìm hiểu chi tiết về loại hình nghệ thuật này ngay sau đây.
Tìm hiểu về cải lương
Cải lương bắt nguồn từ những bài hát dân ca và nhạc tế lễ tại Sông Cửu Long. Nói đến dân ca chắc chắn người dân Việt Nam ai cũng biết nhưng nhạc tế lễ lại khác mơ hồ. Đây là một loại nhạc có nguồn gốc từ cung đình. Ban đầu loại nhạc này là sự biểu diễn của khí nhạc dùng trong các lễ phong quan tiến chức hoặc cũng có thể dùng để cúng tế trong cung đình. Qua nhiều thăng trầm và biến cố của lịch sử nhạc lễ dược biến hoá nhiều và có kết hợp cùng với những làn điệu dân ca miền nam.
Một điểm chung giữa nhạc lễ và cải lương đó chính là một dàn khí nhạc gồm nhiều loại nhạc cụ cùng với cách chơi và những giai điệu vô cùng rắc rối. Nếu như chưa biết cách thưởng thức chắc chắn nhiều người thường nghĩ đến việc nhạc cụ không liên quan đến người hát và chẳng hòa chung một nhịp.
Nhưng đó là do bạn chưa hiểu về loại hình nghệ thuật này thực ra đó là sự hòa quyện là sự diễn đạt từ lời hát qua những biểu diễn. Chẳng vì thế mà đã có những tác phẩm để đời mãi mãi trường tồn theo năm tháng.
Cải lương hình thành và phát triển
Có rất nhiều yếu tố để tạo nên một tác phẩm ra đời đó chính là tác phẩm, người biểu diễn, phong cách riêng cũng như cách tổ chức sinh hoạt. Đờn ca tài tử Nam Bộ chính là sự hội tụ của cả bốn yếu tố này và quan trọng hơn hết tác phẩm được diễn đạt phải có người nghe, người xem và người đón nhận một cách đồng cảm nhiệt thành nhất.
Đờn ca tài tử lúc đầu đơn giản chỉ là những buổi gặp gỡ giao lưu đơn giản. Nhưng dần dần có sự minh họa rõ ràng có biểu cảm để phản ánh thực tế và có nội dung tương tự. Từ đó loại hình này có bước chuyển biến sang biểu diễn sân khấu.
Khi bước lên sân khấu, âm nhạc chắc chắn là không thể thiếu thế nhưng quan trọng hơn đó là nghệ sĩ biểu diễn sẽ phải có sự di chuyển để không khiến sân khấu bị trống vắng và nhạt nhẽo. Cũng từ đây đã hình thành nên loại hình nghệ thuật Ca Ra Bộ được hiểu là có ca hát kết hợp với diễn tả.
Cải lương là một loại hình ca kịch, bởi soạn giả không sáng tác giai điệu mà chỉ là lời lẽ để phù hợp với ý đồ của mình. Mặc dù nói là soạn theo có sẵn thế nhưng đó là cả một quá trình biến tấu từng nốt nhạc, âm sắc thay đổi nhịp phách cũng như cắt gọt để có được những bản cải lương hay nhất.
Những vở cải lương để đời
Cải lương đã trở thành một trong những nét đẹp ở văn hoá người Nam Bộ nói riêng và người Việt Nam nói chung. Trải qua những năm tháng hình thành và phát triển, cải lương vẫn phát triển mạnh mẽ và hội tụ những nét đẹp tinh hoa của dân tộc. Dưới đây là top những vở kịch cải lương hay nhất đang được nhiều người yêu thích nhất.
Tác phẩm cải lương “Kiếp nào có yêu nhau”
Những câu vọng cổ đầy hồn và sức sống của nghệ sĩ Tấn Tài đã khiến bao người thưởng thức phải nao lòng. Bởi sự trầm tư, sâu lắng và diết da qua từng câu từng chữ. “Kiếp nào có yêu nhau’ chính là một vở cải lương vang bóng một thời và cho tới thời nay vẫn được nhiều nghệ sĩ diễn lại thành công.
Tác phẩm cải lương này đã sớm nhận được sự đón nhận cuồng nhiệt từ khán giả và đã sớm khẳng định được giá trị nghệ thuật những tiếng hát có thể đi sâu vào tiềm thức khán giả của người nghệ sĩ tài danh.
“Kiếp nào có yêu nhau” là câu chuyện tình buồn dang dở, đầy éo le của hai nhân vật Thiên Kim và Mộ Dung Thạch. Chính cuộc đời ngang trái đã chia rẽ tình yêu này mặc dù yêu nhau nhưng lại không đến được với nhau. Tất cả cũng là duyên số, nhưng vở kịch này còn để lại cho người nghe người xem một mối tình si mê đầy đau khổ mà nàng Quế Minh đã sơn sắt, thuỷ chung mãi mãi.
Trải qua thời gian vở kịch này vẫn luôn nhận được tình cảm mến mộ từ khán giả. Qua đó cho thấy, giá trị nhân văn cao cả này mãi mãi trường tồn theo thời gian không bao giờ nhạt phai.
Tác phẩm cải lương “Người tình trên chiến trận”
“Người tình trên chiến trận” không còn quá xa lạ với những người yêu thích cải lương. Tác phẩm này không chỉ mang giá trị nhân văn sâu sắc trong từng câu hát của nghệ sĩ. Không đơn thuần là một câu chuyện tình ngang trái éo le mà quan trọng hơn đó là tình phụ tử, mẫu tử hi sinh tất cả vì con cái.
Bên cạnh đó, vở cải lương này cũng chính là một bệ phóng để đưa tên tuổi các nghệ sĩ danh hài đến gần với khán giả hơn như Lệ Thuỷ, Diệp Lang, Minh Phụng,…. Cũng chính tác phẩm này sau này được nhiều nghệ sĩ diễn lại rất thành công.
Cũng bởi sức ảnh hưởng và giá trị sâu sắc của tác phẩm để lại như một thành quả lớn lao. Đây cũng được đánh giá là vở cải lương hay nhất mọi thời đại mà có thời gian ôn lại để cảm nhận.
Tác phẩm cải lương “Xin một lần yêu nhau”
Đây cũng là một tác phẩm nổi tiếng trong nghệ thuật biểu diễn sân khấu của nước ta lúc bấy giờ và mãi về sau. “Xin một lần yêu nhau” là một lời tâm sự buồn của đôi tình nhân Hồ Như Thủy và Âu Thiên Vũ. Tác phẩm đã lấy đi biết bao nhiêu nước mắt, sự đồng cảm của khán giả. Cũng bởi tác phẩm đã cống hiến và đóng góp cho nền văn hoá nước nhà một vở cải lương đặc sắc và ý nghĩa nhất.
Câu vọng cổ này như một lời oan trách cho số phận và sự tiếc nuối đến đau lòng cho một câu chuyện tình yêu quá nhiều chông gai và éo le. Vì cái gì mà khiến tình yêu của họ bị ngăn cách vì lòng tham của con người, vì định kiến xã hội. Nhưng tác phẩm vẫn muốn thể hiện rằng ở kiếp này không đến được với nhau nguyện cùng chết để giữ lòng chung thuỷ son sắt.
Tác phẩm cải lương “Đêm lạnh chùa hoang”
Lại tiếp tục là một câu chuyện buồn đã khiến khán giả phải sướt mướt khi xem. Câu chuyện tình của Lĩnh Sơn và Bảo Xuyên khi giữa tình yêu và nhiệm vụ đất nước họ sẵn sàng chết vì nhau để có được sự an toàn, trọn vẹn cho người mình yêu.
Vở cải lương “Đêm lạnh chùa hoang” thể hiện tình yêu đầy xúc động đã được nhiều khán giả mến mộ. Giữa một không gian vắng lạnh, tịch mịch Lĩnh Sơn đã phải ôm xác người yêu và bước đi trong vô vọng.
Nhiệm vụ và sứ mệnh dành cho quê hương và đất nước đã hoàn thành nhưng tình yêu mãi mãi không còn nữa. Tác phẩm như muốn thể hiện được nỗi đau nào hơn nỗi đau mất người mình yêu.
Ngoài những tác phẩm cải lương cổ điển hay nhất mọi thời đại này còn vô số những tác phẩm để đời khác. Nếu bạn là một người yêu cải lương hãy dành thời gian để thưởng thức lại những kiệt tác từng vang bóng một thời nhé.
Có thể bạn muốn xem thêm:
- Tết Nguyên Tiêu – Tìm hiểu về ý nghĩa và nguồn gốc của tết
- Lễ Phục Sinh – Mùa lễ của lòng biết ơn và tri ân sâu sắc
Như vậy, cải lương là gì và hình thành phát triển như thế nào đã được trình bày cụ thể trong bài viết này. Mong rằng qua thông tin trên bạn đã có thêm kiến thức cho loại hình nghệ thuật đặc sắc của nước nhà.
